„Dialog z Kantorem” to nawiązanie do tytułu akcji Jerzego Beresia, będącej jednoznaczną reakcją na śmierć twórcy „Umarłej klasy”. Projekcję archiwalnego nagrania będzie można zobaczyć na zakończenie wystawy „Bereś” 8 grudnia. Był to rodzaj konfrontacji, ale przede wszystkim „hommage” dla Tadeusza Kantora. Rozmowa z dziedzictwem artysty i pamięć o nim spajają program wydarzeń odbywających się w Cricotece w rocznicę jego śmierci.
Obchody rozpoczniemy wystawą „Szukając w studni”, otwierającą się 5 grudnia, dzięki której wrócimy do początków teatru Cricot 2. Spektakl „Books of Jacob / Part II” będzie okazją do przyjrzenia się działaniom młodszego pokolenia twórców teatralnych. Najnowszy multimedialny projekt Krzysztofa Garbaczewskiego, wykorzystujący technologię VR, będzie miał swoją polską premierę właśnie w Cricotece.
W ramach czytania performatywnego wsłuchamy się w partytury Kantora do „Wariata i zakonnicy” Witkacego. Oryginalne myśli artysty ożyją dzięki głosom aktorów: Romana Gancarczyka, Michała Majnicza
i Gosi Walendy. W rolę „maszyny aneantyzacyjnej” wcieli się Wojtek Kiwer.
Wykład Katarzyny Osińskiej w ramach cyklu „Dalej już nic?” (9 grudnia) poszerzy perspektywę postrzegania dzieł twórcy teatru Cricot 2, tym razem zestawiając je ze sztuką Luisa Buñuela.
PROGRAM
Wydarzenia w ramach obchodów 34. rocznicy śmierci Tadeusza Kantora:
5 grudnia
18:00, Galeria szatnia – Wernisaż wystawy „Szukając w Studni” – wokół pierwszych spektakli Cricot 2
Wernisaż: 5 grudnia (czwartek), 18.00
5 grudnia 2024 r. – 2 lutego 2025 r.
Program wystaw Cloakroom
Kuratorka: Natalia Zarzecka
Kurator programu wystaw Cloakroom: Kamil Kuitkowski
Wystawa „Szukając w studni” jest powrotem do pierwszych spektakli Teatru Cricot 2. Przy pomocy prac artystów z tamtego okresu takich jak „Lalka” Kazimierza Mikulskiego – która przypomina kostium Krystyny Zachwatowicz ze spektaklu „Studnia, czyli głębia myśli” – czy plakat Jerzego Skarżyńskiego do festiwalu jazzowego staramy się przypomnieć fenomen wieczorów w Domu Plastyka przy ul. Łobzowskiej z ich szczególną atmosferą. Wystawę konstruują archiwalia i drobne prace rozbudowane o kontekst wspomnień i dokumentów. Materią ekspozycji są też jednocześnie braki zastępowane poprzez inne wizualne byty jak wspomniana lalka czy plakat i rysunki.
Krystyna Zachwatowicz-Wajda była jedną z uczestniczek i aktorek pierwszych przedstawień Teatru Cricot 2 – Odtwórczyni roli Dziewczyny z pieskiem w pantomimie autorstwa Kazimierza Mikulskiego „Studnia, czyli głębia myśli”, wystawionej także w jego reżyserii. Spektakl ten wraz z „Mątwą” Witkacego w reżyserii Tadeusza Kantora, po której był grany, składały się na program pierwszych przedstawień teatralnych Cricot 2.
6 grudnia
19:00, sala teatralna – ,,Books of Jacob / Part II”. Najnowszy multimedialny, wykorzystujący technologię VR projekt Krzysztofa Garbaczewskiego. Bilety dostępne na stronie Cricoteki
Bilety dostępne na stronie Cricoteki: 120/90 zł
W tym kwantowym i kabalistycznym przedstawieniu teatralnym historia Jakuba Franka ożywa jednocześnie w sześciu miejscach na świecie, w symultanicznym performansie dziejącym się w Nowym Jorku, Kolumbii, Polsce, Ukrainie, w Gruzji i Grecji. Ta postać z połowy XVIII wieku, młody Żyd o tajemniczym pochodzeniu, przybywa do polskiej wioski w czasie narastających niepokojów w Europie. Doświadczając ekstatycznych wizji, Frank urzeka swoją charyzmą. W ciągu dekady on i jego gorliwi wyznawcy podróżują przez imperia Habsburgów i Ottomanów, przechodząc na islam, a następnie na katolicyzm, w jednej chwili spotykając się z heretyckim potępieniem, a w następnej z mesjanistycznym uznaniem.
Aktorzy występują zarówno na fizycznych scenach w tych krajach, jak i na cyfrowej scenie w wirtualnej rzeczywistości, rejestrując świat na krawędzi zmian. Wśród wielu światowych adaptacji sztandarowego dzieła Olgi Tokarczuk, tej nie da się porównać z jakąkolwiek inną.
Reżyseria: Krzysztof Garbaczewski, Kamil Białaszek
Tekst: Olga Tokarczuk
Adaptacja: Rébecca Pierrot
Produkcja: La MaMa CultureHub, Nowy Jork
LA MAMA / DREAM ADOPTION SOCIETY (USA) – Production
Krzysztof Garbaczewski – Director, VR Design
8 grudnia
11:00 – 19:00, sala edukacyjna – Projekcja nagrania akcji Jerzego Beresia „Dialog z Tadeuszem Kantorem” na zakończenie wystawy ,,Bereś„
Wstęp w cenie biletu na wystawę
Akcja odbyła się w Galerii Krzysztofory 27 maja 1991 r. Był to rodzaj dialogu z twórczością Tadeusza Kantora, mający pozory ostrego sporu. Głównym jednak celem akcji, jak podkreślał sam autor, był „homage dla Tadeusza Kantora”. Akcja była jednoznaczną reakcją Beresia, na śmierć Tadeusza Kantora, która miała miejsce 8
grudnia 1990 r.
12:30, wystawa stała – Czytanie performatywne partytury: „Wariat i zakonnica” Witkacego.
Wstęp w ramach biletu na wystawę.
Partytura będzie czytana na żywo.
Adaptacja i reżyseria: Gosia Jakubowska Raczkowska
W czytaniu wezmą udział: Roman Gancarczyk, Michał Majnicz i Gosia Walenda.
W rolę maszyny aneantyzacyjnej wcieli się Wojtek Kiwer (muzyka).
Performatywne czytanie partytury Tadeusza Kantora do Wariata i Zakonnicy Witkacego, będzie próbą przybliżenia współczesnym widzom idei Teatru Zerowego Kantora poprzez odtworzenie relacji między Maszyną Aneantyzacyjną a aktorami. Artyści, w sposób twórczy, wejdą w dialog z kategoriami zaproponowanymi przez Kantora, takimi jak: NIE-GRANIE, ANTY-AKTYWNOŚĆ, GRA ‘CICHCEM’, WYMAZYWANIE, WESSANIE EKSPRESJI, WEGETACJA. OSZCZĘDNOŚĆ RUCHÓW I EMOCJI, SPROWADZANIE DO ZERA WARTOŚCI ZNACZENIOWYCH, SYTUACJE ŻENUJĄCE, AUTOMATYZM, GRANIE POD PRZYMUSEM czy ELIMINACJA PRZY UŻYCIU SIŁY.
17:00 – Oprowadzanie kuratorskie Kamila Kuitkowskiego po wystawie „Bereś”.
Wstęp w cenie biletu na wystawę.
To ostatnia okazja, żeby zwiedzić wystawę „Bereś” z jednym z jej kuratorów.
Wystawa Jerzego Beresia w Cricotece, realizowana we współpracy z Fundacją Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzego Beresia, odbywa się w 60 rocznicę pierwszej indywidualnej wystawy artysty zorganizowanej z inicjatywy Grupy Krakowskiej w Galerii Krzysztofory. Jest kontynuacją linii programowej Cricoteki badania możliwości aktualizowania, zabezpieczenia i prezentowania archiwów oraz spuścizny artystów zajmujących się sztuką efemeryczną, niejako organicznie splecioną z osobą twórcy, a przy tym prezentacji artystów i artystek pozostających w bliskiej relacji z Tadeuszem Kantorem. W przypadku Beresia ten dialog i dyskusja z Kantorem były intensywne i znaczące za życia obu twórców, stanowiły też ważną część działalności Galerii Krzysztofory – kolebki krakowskiej (i nie tylko) awangardy.
9 grudnia
Tadeusz „Kantor i Luis Buñuel. Punkty przecięcia, linie podziału”. Wykład z cyklu: „Dalej już nic?”
Prowadząca: Katarzyna Osińska
Wielkopostne bębny z Calandy w filmach Luisa Buñuela i kołatki u Tadeusza Kantora, sparodiowana Ostatnia Wieczerza w Viridianie i klisza Ostatniej Wieczerzy w Wielopolu, Wielopolu, Golgota Nazarina i Golgota Helki. To tylko nieliczne przykłady religijnych odniesień w twórczości obu artystów, z których jeden – Luis Buñuel – deklarował się jako ateista („ateista, dzięki Bogu”, jak powiadał), a drugi – Tadeusz Kantor – w kwestii wiary nie składał żadnych deklaracji. Wychowani w środowiskach pielęgnujących tradycję, od dziecka obeznani z religijnymi rytuałami, jako artyści stali się współtwórcami i wybitnymi przedstawicielami dwudziestowiecznej awangardy, przeważnie odrzucającej to, co osobiste na rzecz formalnych eksperymentów. Tymczasem przeżycia wyniesione z dzieciństwa znalazły wyraz – różnym stopniu – w filmach Buñuela oraz spektaklach Kantora.
Katarzyna Osińska – dr hab., profesor w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Zajmuje się teatrem rosyjskim XX i XXI wieku, relacjami teatru ze sztukami plastycznymi, w tym związkami twórczości Tadeusza Kantora z rosyjską awangardą, problematyką transferu kulturowego w odniesieniu do kontaktów rosyjsko-hiszpańskich.
