„Gdzie są niegdysiejsze śniegi – obiekty i archiwalia ze zbiorów Cricoteki”
17 maja 2013 – 31 czerwca 2014
Archiwum Cricoteki
ul. Kanonicza 5
wystawa czynna:
poniedziałki, środy, czwartki, piątki – od 10.00 do 14.00
wtorki – od 14.00 do 18.00
sobota i niedziela – nieczynne
wstęp wolny
Spotkanie z aktorami Teatru Cricot 2
Wystawa jest czwartą odsłoną w cyklu pokazów mających na celu tematyczną prezentację kolekcji Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka. Poświęcona została cricotage’owi Gdzie są niegdysiejsze śniegi.
27 stycznia 1979 roku w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie otwarto wystawę Teatr Cricot 2 i artyści z kręgu Teatru towarzyszącą ekspozycji Awangarda polska 1910-1978. W ramach otwarcia obu wystaw miała miejsce światowa prapremiera cricotage’u Tadeusza Kantora Gdzie są niegdysiejsze śniegi (odbyło się łącznie pięć przedstawień). Kilka lat później, w 1982 roku Kantor przygotował nową wersję cricotage’u wprowadzając zmiany w obsadzie i scenografii. Druga wersja Śniegów pokazywana była w Paryżu, Londynie, Genewie i Warszawie.
Z jednej strony cricotage Gdzie są niegdysiejsze śniegi towarzyszył ekspozycji, z drugiej funkcjonował jako wydarzenie autonomiczne, co sprawia, że jest on podwójnie ważnym dziełem w twórczości Tadeusza Kantora, stanowiącym istotny element Teatru Śmierci.
Artysta nazywał swoje dzieło cricotage’m, tym samym wyraźnie odróżniając tę formę sceniczną od innych spektakli Teatru Cricot 2. Cricotage został zdefiniowany przez Kantora następująco:
Cricotage jest rodzajem działania, wywodzącego się z doświadczeń teatru Cricot 2 i z metody gry aktorskiej, przez ten teatr odkrytej i praktykowanej. (…)
Cricotage nie rezygnuje z emocjonalnych stanów i silnego napięcia.
Cricotage operuje REALNOŚCIĄ.
Wyzwoloną z wszelkiej „f a b u ł y”.
Jej fragmenty, relikty i ślady
wyrwane siłą IMAGINACJI,
urągające wszelkim konwencjom i „zdrowemu” rozsądkowi
są sprzęgnięte
w takim stopniu wytrzymałości,
że w każdej chwili mogą ulec
r o z e r w a n i u
i rozpadnięciu.
To wrażenie n i e b e z p i e c z e ń s t w a
i g r o ż ą c e j n i e u s t a n n i e
k a t a s t r o f y
jest istotną cechą Cricotage’u.
(Tadeusz Kantor, program do spektaklu, Kraków 1984)
Na scenie oglądamy więc wydarzenia, które nie poddają się logicznemu porządkowi, a których siłę stanowi ogromny potencjał metaforyczny.
Po światowym sukcesie jakim była Umarła klasa, Kantor miał świadomość artystycznych wyzwań, przed jakimi stanął. W tym kontekście często podkreślał wyjątkowy status Śniegów w jego twórczości:
Poza tym wszystkim jest to próba uczynienia jeszcze raz jednego kroku naprzód – po „Umarłej klasie”. Cricotage „Gdzie są niegdysiejsze śniegi” jest pierwszą zapowiedzią nowego spektaklu teatru Cricot 2.
(Tadeusz Kantor, program do spektaklu, Kraków 1984)
Na wystawie prezentujemy wszystkie przechowywane w Cricotece obiekty, kostiumy i rekwizyty sceniczne, fotografie autorstwa Caroline Rose, Jacquie Bablet i Romano Martinisa, szkice i rękopisy Tadeusza Kantora oraz inne, w większości nieeksponowane dotąd archiwalia związane z pracą nad cricotage’m.
Oprócz funkcji poznawczej wystawie chcielibyśmy przypisać także funkcję badawczą i sprowokować widza do czynnego udziału w zwiedzaniu ekspozycji, proponując mu dyskusję na temat oddziaływania twórczości Tadeusza Kantora obecnie. Interesuje nas to, jakie reakcje cricotage Gdzie są niegdysiejsze śniegi wywołuje po ponad 30 latach od premiery, do jakiego stopnia zawarty w nim ładunek emocjonalny jest wciąż aktywny i w jaki sposób napięcie budujące spektakl obecne jest w zachowanych po nim artefaktach – w obiektach scenicznych, kostiumach, fotografiach. Pragniemy również zainicjować rozmowę na temat specyfiki pracy nad Śniegami w kontekście zmian zachodzących w samym spektaklu.
W trakcie trwania wystawy jak i przy okazji towarzyszących jej projekcji, zamierzamy zarejestrować rozmowy i dyskusje z zainteresowanymi gośćmi. Następnie chcielibyśmy skonfrontować postawione pytania i wyrażone opinie z relacją aktorów Teatru Cricot 2 podczas spotkania, które odbędzie się 11 października w siedzibie Cricoteki przy ul. Kanoniczej 5.
Wystawa ma także stać się przyczynkiem do dyskusji nad tym, w jaki sposób cricotage wpłynął na dalszą twórczość Tadeusza Kantora, w jakim stopniu motywy i idee, które się w nim pojawiają były kontynuowane w kolejnych spektaklach Teatru Cricot 2 oraz w malarstwie artysty.
Kuratorzy wystawy: Małgorzata Paluch-Cybulska, Bogdan Renczyński
Oprowadzania kuratorskie:
8-9 czerwca, godz. 12.00 – Święto Małopolski
17 listopada, godz. 12.00 – Dzień Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich
Projekcje towarzyszące wystawie:
4 czerwca, godz. 17.00
5 listopada, godz. 17.00
Gdzie są niegdysiejsze śniegi. Cricotage Tadeusza Kantora. Reportaż ze spektaklu. Jest to film dokumentalny związany z polską premierą Śniegów, która odbyła się w warszawskiej Stodole w 1984 roku – spektaklom towarzyszyła wystawa Malarze Teatru Cricot 2 i Galerii Foksal. Materiał oprócz zapisu cricotage’u, zawiera m.in. wypowiedzi Tadeusza Kantora na temat prezentowanych na wystawie prac artystów takich jak Henryk Stażewski, Zbigniew Gostomski, Edward Krasiński, Wacław i Lesław Janiccy, Maria Stangret, Andrzej Wełmiński i Roman Siwulak.
* Gdzie są niegdysiejsze śniegi. Cricotage Tadeusza Kantora. Reportaż ze spektaklu, prowadzenie Tadeusz Kraśko, przygotowanie Zespół Pegaza, produkcja Telewizja Polska Kraków, 1984, czas: 60 min.
2 lipca, godz. 17.00
6 sierpnia, godz. 17.00
Gdzie są niegdysiejsze śniegi – film zrealizowany w 1984 roku przez Andrzeja Sapiję podczas warszawskich pokazów w Klubie Studenckim Stodoła. Film z angielskimi napisami.
* Gdzie są niegdysiejsze śniegi, realizacja Andrzej Sapija, produkcja Wytwórnia Filmów Oświatowych, Łódź 1984, czas: 25 min.
Spotkanie z aktorami Teatru Cricot 2
11 października, godz. 18.00
Spotkanie poprzedzi projekcja filmu Gdzie są niegdysiejsze śniegi – film zrealizowany w 1984 roku przez Andrzeja Sapiję podczas warszawskich pokazów w Klubie Studenckim Stodoła. Film z angielskimi napisami.
Zaprezentujemy również fragmenty prób cricotage’u Gdzie są niegdysiejsze śniegi z krakowskiej Galerii Krzysztofory z 1979 roku oraz wywiad Krzysztofa Miklaszewskiego z Tadeuszem Kantorem w związku z rzymską premierą spektaklu.
* Gdzie są niegdysiejsze śniegi, realizacja Andrzej Sapija, produkcja Wytwórnia Filmów Oświatowych, Łódź 1984, czas: 25 min. Fragmenty prób cricotage’u Gdzie są niegdysiejsze śniegi, Galeria Krzysztofory, 1979, realizacja Krzysztof Miklaszewski oraz wywiad Krzysztofa Miklaszewskiego z Tadeuszem Kantorem, czas: 6 min.
Promocja wydawnictw związanych z wystawą:
1. Katalog wystawy Fotografie Caroline Rose. Czy możliwe było sfotografowanie teatru Tadeusza Kantora?, która odbyła się Archiwum Cricoteki w 2007 roku oraz w Palazzo Grifoni w San Miniato we Włoszech w 2008 roku. Wersja polsko-francuska i włosko-angielska.
Cena promocyjna 10 zł
2. Katalog wystawy Fotografie Jacquie / Bablet Photographies de Jacquie Bablet, prezentowanej w Archiwum Cricoteki na przełomie 2008 i 2009 roku. Do publikacji dołączono płytę DVD z filmem Denisa Bableta Tadeusz Kantor. Malarz ( z napisami w języku polskim i angielskim).
Cena promocyjna 30 zł
3. Plakat cricotage’u Gdzie są niegdysiejsze śniegi (w języku francuskim i polskim) wydrukowany w 1983 roku. Zawiera reprodukcję projektu Trąby Sądu Ostatecznego autorstwa Tadeusza Kantora – obiektu ze spektaklu.
Cena promocyjna 10 zł
4. Wydawnictwo DVD zawierające trzy filmy dokumentalne w reżyserii Andrzeja Sapiji: Gdzie są niegdysiejsze śniegi, 1984; Manekiny Tadeusza Kantora, 1983; Istnieje tylko to, co się widzi, 1992. Na płycie poza filmami zamieszczono materiały dodatkowe dotyczące cricotage’u Gdzie są niegdysiejsze śniegi: wybór rysunków, tekst z programu cricotage’u, tournée i bibliografię, wybór fotografii Romano Martinisa z cricotage’u a także kalendarium życia i twórczości Tadeusza Kantora oraz bibliografię. Wydawnictwo zawiera angielską wersję filmów oraz materiałów dodatkowych.
Cena promocyjna: 23 zł
Publikacje dostępne także na stronie internetowej www.cricoteka.pl w zakładce Sklep.