Tadeusz Kantor na Węgrzech

12 kwietnia o godzinie 18:00, w ramach III edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatru MITEM w Teatrze Narodowym w Budapeszcie otworzy się wystawa „Tadeusz Kantor (1915-1990). Przestrzeń pamięci”. Potrwa ona do 24 kwietnia 2016.

Podsumuję historię Cricot 2, aby poinformować o tym publiczność węgierską. Jest to dosyć długa historia, trzeba się cofnąć daleko wstecz. Tadeusz Kantor, Odczyt w Budapeszcie, 30 X 1985 r. Działalność teatralna Tadeusza Kantora jest nierozerwalnie związana z jego twórczością malarską, dla której inspiracją były najnowsze trendy sztuki światowej. Kantor stworzył wiele teorii na temat swojej praktyki artystycznej, napisał szereg manifestów, dzieląc swoją twórczość na okresy, w których jego koncepcje ulegają ciągłym przekształceniom.

Do jego najsłynniejszych dzieł teatralnych, zrealizowanych w autorskim Teatrze Cricot 2, zalicza się spektakle z okresu Teatru Śmierci: Umarłą klasę, Wielopole, Wielopole czy Niech sczezną artyści. Wspólnym motywem tych przedstawień była śmierć, przemijanie, pamięć – zarówno jednostkowe, jak i historyczne – osadzone w „realności najniższej rangi”, otoczone „przedmiotami biednymi”, rekonstruowane na scenie za pomocą najróżniejszych kulturowych znaków przeszłości. Wystawa skupia się na najważniejszych etapach rozwoju teatralnego Tadeusza Kantora. W wybranych przestrzeniach Teatru Narodowego w Budapeszcie zaprezentowane zostały idee, pomysły i realizacje, które doprowadziły artystę do apogeum jego twórczości – Teatru Śmierci. Wystawa przygotowana została w ramach międzynarodowego festiwalu teatralnego Madách International Theatre Meeting.

Partnerzy:
Instytut Polski w Budapeszcie
Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA

 

Cricoteka użyczyła na ekspozycję trzy obiekty ze swoich zbiorów: „Umarłą klasę” z 1975 roku, „Szatnia” ze spektaklu „Nadobnisie i koczkodany” oraz rekonstrukcję aranżacji przestrzeni scenicznej wykorzystanej w filmie „Worki, szafa i parasol”. Ponadto na wystawie znajdą się archiwalne plakaty ze zbiorów Ośrodka.

Kuratorką wystawy jest Justyna Michalik – historyk teatru, organizatorka wystaw i wydarzeń poświęconych Tadeuszowi Kantorowi, w Polsce i za granicą, współpracowniczka Cricoteki. Autorka publikacji o happenigu w twórczości autora „Umarłej klasy”.

15 kwietnia w godzinach 14:00-18:00 odbędzie się „okrągły stół”: „Metamorfozy – Teatr Tadeusza Kantora” z udziałem wybitnych specjalistów badających twórczość autora „Kurki Wodnej”, w tym Dyrektor Cricoteki Natalii Zarzeckiej. Pozostałymi gośćmi będą Béatrice Picon-Vallin, Katarzyna Fazan, Imre Katona, László Beke oraz  Justyna Michalik.

 

Fotografia z sympozjum Sztuka i wolność; Tadeusz Kantor i Nina Kiraly, fot. Janusz Podlecki

 

Związki Tadeusza Kantora z Węgrami sięgają lat 80. i łączą się z postacią Niny Kiraly – jednej z organizatorek powyższych wydarzeń.

Nina Kiraly w latach 80. wielokrotnie wizytowała Cricotekę i prowadziła rozmowy z Tadeuszem Kantorem, a także towarzyszyła próbom spektakli Teatru Cricot 2 i uczestniczyła w naukowych sympozjach, wygłaszając referaty na temat twórczości artysty. Była jednym z głównym ambasadorów twórczości Tadeusza Kantora na Węgrzech. Jest autorką wielu tekstów poświęconych twórczości autora „Umarłej klasy”.

Tadeusz Kantor nigdy nie zaprezentował swoich spektakli na Węgrzech, jednak za sprawą przyjaźni z Niną Kiraly, twórczość artysty nie była obca Węgrom. Znany jest tekst odczytu, przygotowanego przez Tadeusza Kantora (maszynopis w zbiorach rodziny artysty), zaprezentowanego węgierskiej publiczności w Budapeszcie 30 października 1985 roku. Artysta spotkał się wówczas ze studentami tamtejszych uniwersytetów.

 

W czasie jubileuszowego roku 100. rocznicy urodzin Tadeusza Kantora Instytut Polski w Budapeszcie przy współpracy z Cricoteką zorganizował cykl wydarzeń poświęconych polskiemu artyście. Efektem tej współpracy jest „Umarła klasa. Seans Tadeusza Kantora”  – unikalny zapis spektaklu Tadeusza Kantora zrealizowany w 1976 roku przez Andrzeja Wajdę podczas prezentacji w krakowskiej Galerii Krzysztofory dostępny w języku węgierskim. Wznowiona nakładem Cricoteki płyta ze zremasterowanym obrazem i dźwiękiem otrzymała teraz także węgierskie napisy.

 

Inne wystawy Tadeusza Kantora w Budapeszcie: „Tadeusz Kantor.A Halott Osztaly installációk” w 1994, „Lengyelország Muveszet 1945-1996” w 1997, „Lehetetlen/Impossible” w 2001.

Warto wspomnieć także o publikacjach w języku węgierskim, które ukazały się w ostatnich latach, w tym o książce prof. Krzysztofa Pleśniarowicza „A halott emlékek gépezete: Tadeusz Kantor halálszínháza” wydanej w 2007 roku a także tekstach Tadeusza Kantora drukowanych w 2015 roku zeszytach naukowych „SZCENÁRIUM”.

 

 

 

 

 

0
    Twój koszyk
    Twój koszyk jest pustyPowrót do sklepu