Przegląd performansu

Osoby performerskie, które wzięły udział w programie:

Janusz Bałdyga – performer, autor obiektów, urodzony w 1954 w Lublinie. Studiował na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Dyplom w pracowni prof. Stefana Gierowskiego w 1979 roku. Członek i współzałożyciel grupy artystycznej Pracownia Dziekanka (1976–1981). Od 1979 członek Akademii Ruchu. Pedagog w Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, gdzie prowadzi Pracownię Sztuki Performance na Wydziale Rzeźby.

Brał udział w licznych wystawach, sympozjach i manifestacjach artystycznych w kraju i za granicą, m.in. w Niemczech, Holandii, Szkocji, Austrii, Rosji, Tajwanie, Szwajcarii, Izraelu, Norwegii, Hiszpanii, Japonii, Indonezji, Ukrainie, Chinach i USA.  Wypracował swój oryginalny styl, konsekwentnie redukuje język i środki artykulacji. Elementem konstrukcyjnym działań performance i narzędziem opisywania przestrzeni staje się ciało artysty. Ich podtekst społeczny, polityczny czy filozoficzny odwołuje się do konkretnej tradycji, a zarazem nie zaciera uniwersalnego wymiaru indywidualnych komunikatów. 

BREASTMILK trio to kolektyw artystyczny powstały w 2023 roku i zbudowany na wyrazie dominacji, symbolizmie i punku. Został założony przez K*** J***** (1837–1955, Szulmierz), Z****** M*********** (38,7607233, -9,0408740, Kraków) i M***** L****** (49,33 mm × 39,94 mm × 44,95 mm, Odessa). Członkinie grają z silną obecnością własnego doświadczenia, które jest artykułowane i aktualizowane na fundamencie współczesnych kontekstów społeczno-politycznych. Głównym celem projektu jest stymulowanie dyskusji i krytycznego dyskursu wokół kluczowych kwestii związanych z przemocą seksualną i uciskiem cielesnym, a także wspieranie praw kobiet i osób queer.

Kolektyw porusza się po obszarach kulturoznawstwa, mitologii, narracji matka-dziecko, archetypów, teorii posthumanistycznej i postgenderowej. Robi to z energią gwiazd „punk-and-porn”, jednocześnie karmiąc się tym i uzdrawiając. Projekt ma na celu zagłębienie się w zawiłości dynamiki władzy związanej z kulturą randkowania, sceną artystyczną, kobiecością, wojną, seksem i strukturami politycznymi.

Justyna Górowska (ona/ono) – hydrofeministka i artystka performans, współpracującą przy interdyscyplinarnych projektach na styku sztuki, technologii i aktywizmu społecznego. W 2017 roku przyjęła pseudonim WetMeWild, koncentrując się na wyzwaniach środowiskowych związanych z wodą, wykorzystując technologię AR i VR. Współpracuje z kolektywami takimi jak Nerdka oraz w duecie cyber_nymphs, z którym w 2023 roku wydała „Manifest Hydroseksualny”.

Kuratoruje również projekt BHA, internetowe archiwum łączące sztukę z edukacją ekologiczną dotyczącą wody. Swoje prace wystawiała w Berlinie, Dżakarcie, Warszawie i Nowym Jorku. W 2020 roku uzyskała doktorat na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Obecnie mieszka w Krakowie i wykłada na Wydziale Intermediów Akademii Sztuk Pięknych i Wyższej Szkole Europejskiej.

Miho Iwata  – urodzona w 1962 roku w Ichinomiya-shi w Japonii, mieszka w Krakowie od 1986 roku. Studiowała architekturę na Kyoto Prefectural University i filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jest artystką zajmującą się sztuką na pograniczu tańca i performansu. W realizacjach wykorzystuje kontekst zastanej przestrzeni i miejsca. Jej sztuka odwołuje się do świata archetypów i kulturowych klisz, jest artykulacją napięć i emocji, a realizacje charakteryzują się subtelnością i klarownością choreografii.

Od 1994 roku wielokrotnie występowała m.in. w galerii Krzysztofory, Otwartej Pracowni, na Zamku Ujazdowskim, w warszawskiej Zachęcie, krakowskim Bunkrze Sztuki, na festiwalach w Chinach oraz w Japonii. W 2006 roku była rezydentką Kyoto Art Center. Jest członkiem stowarzyszenia artystów Otwarta Pracownia i [i.a] – Improvising Artists.

Martix Navrot aka Xenon (he/him, xe/xem) – współzałożyciel artystycznego duetu queer Eternal Engine. Artysta cyfrowy, game dev, performer i poeta, bada fenomen halucynacji i czerpie inspirację z demonów oraz słowiańskich potworów. Jego prace poruszają szeroki zakres tematów – od miłości queer, przez xenofeminizm, po krytykę big tech, pracy, automatyzacji.

Swoje prace i perfromanse prezentował na festiwalach takich jak Unsound i CTM HackLab oraz w galeriach takich jak: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Galeria Skala i Galeria Narodowa Zachęta. Wybrany jako European Change Makers 2023 przez Creative Europe.

Filipka Rutkowska – urodzona w 1991 roku, mieszka w Warszawie. Artystka wizualna i historyczka sztuki. Współpracuje z Fundacją Galerii Foksal oraz z Teatrem Powszechnym w Warszawie. Jej prace zostały pokazane przez Berlin Art Week, Gothenburg Biennale, West Museum w Hadze, Ongoing Art Center w Tokio oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Jako aktorka wystąpiła w filmach Małgorzaty Szumowskiej, Łukasza Rondudy i Alexa Baczyńskiego-Jenkins. W 2023 roku została bohaterką dokumentu „Filipka” w reżyserii Dawida Nickla. Na łamach Vogue Polska prowadzi kolumnę „Filipka w wielkim mieście”, gdzie opisuje świat z queerowej perspektywy.

Natalia Sara Skorupa (she/her) – socjolożka, filmowczyni i kuratorka. W swoich praktykach artystycznych skupia się na wszelkiego rodzaju formach audiowizualnych w kontekście seksualności i cielesności. Chętnie korzysta z medium performansu w którym bada granice bólu w percepcji transgresji sztuki i relacji tworzonej między odbiorcą a artystą, jako elementarne pojęcie uzewnętrznia lub tzw. wiwisekcji artystycznej.

W 2022 r. otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jej prace zostały docenione m.in. w Tajwanie, Dubaju, Singapurze, Meksyku, Niemczech, Czechach, Macedonii, Indiach, Chile, Włoszech, Austrii, Kolumbii oraz w kilkunastu miastach w Polsce.

Wojciech Stefanik – urodzony w 1952 roku we Wrocławiu, gdzie mieszka i pracuje do dzisiaj. W latach 1974–1979 studiował we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego. Od 1974 roku realizuje swoje projekty artystyczne, głównie performanse i instalacje, oscylujące również na pograniczu performansu i „zapisów” sztuki konceptualnej. Jest jednym z pierwszych wrocławskich uczestników działań i akcji, które dopiero później zaczęto określać pojęciem performansu, instalacji i environment.

W latach 1977–2002 zajmował się działalnością galeryjną (galeria Simplex, galeria Katakumby, Zakład nad Fosą, Ośrodek Działań Plastycznych, BWA), gdzie rodziły się te, wówczas niekonwencjonalne, sposoby działań artystycznych.

Prace artysty prezentowane były w Polsce i za granicą, w galeriach i na festiwalach, m.in. w: Niemczech, Holandii, Szwecji, Węgrzech i USA; podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Efemerycznej KONTEKSTY 2017 oraz  – wielokrotnie – Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance NAVINKI.

Ana Szopa – hosterka tańca, performerka, aspirująca choreografka, healerka II Reiki, specjalistka dobrej zabawy. Kultywuje pracę kolektywną, poszukując przyjemności w procesach twórczych. Wierzy w uzdrawiającą moc tańca obalającą tresurę i dyscyplinowanie ciał. Zwolenniczka holistycznego podejścia do ruchu. Jej zainteresowania lawirują pomiędzy techno-szamanizmem a teoriami queerowo-feministycznymi. Jara ją chałupnicze podejście do materii, kamp, mity, postgender, sny, harsh noise’y i trzęsienie pośladkami.

Absolwentka Zakładu Tańca na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Uczestniczka 3. edycji programu Kem Szkoła i SNDO Intensive Course of Choreography. Stypendystka tegorocznej edycji programu ATLAS Impulz Tanz. Laureatka konkursów choreograficznych i open calli.

Artur Tajber – artysta intermedialny. Studiował na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w PWSSP we Wrocławiu oraz na Wydziale Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Założyciel oraz twórca programu Międzywydziałowej Pracowni Intermediów. Obecnie jest kierownikiem Katedry Zjawisk Sztuki i Pracowni Sztuki Pojęciowej na tym wydziale.

Sztukę akcyjną uprawia od połowy lat siedemdziesiątych. Współzałożyciel formacji performance KONGER (1983–1993) oraz Stowarzyszenia Fort Sztuki. Prowadzi pracę twórczą, badawczą, dydaktyczną, teoretyczną i organizacyjną w nurcie sztuki performance. Pracuje cyklami tematycznymi (np. ORIENT-AKCJA, OKCYDENT-AKCJA, WALK’MAN, TABLEABLE, TIMEMIT…), w których łączy różne media i środki ekspresji. Od połowy lat 90. głównym źródłem motoryki jego performensów jest analiza ludzkiego zachowania w przestrzeni zurbanizowanej i organizowanej przez człowieka. Wystawiał i prezentował swój dorobek artystyczny w większości krajów Europy, w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej oraz w Azji.

Ewa Zarzycka – ur. 1953 w Szczecinie. W latach 1973–1978 studiowała w Katedrze Grafiki Wydziału Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu.

W latach 80. brała udział m.in. w festiwalach Nieme Kino na łódzkim Strychu oraz w Biennale Nowej Sztuki w Zielonej Górze. W 1989 roku uczestniczyła w wystawie „Lochy Manhattanu” w Łodzi, a w 1996 w wystawie „Kobieta o kobiecie” w Galerii Bielskiej BWA. Miała wystawy indywidualne m.in. w Galerii Labirynt w Lublinie, w Bałtyckiej Galerii Sztuki w Ustce, w Galerii BWA w Zielonej Górze, w galerii lokal_30 w Warszawie. Występowała w spotkaniach performance, takich jak Europejski Festiwal Sztuki Performance w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji w Piotrkowie Trybunalskim, Festiwal Sztuki Efemerycznej „Konteksty” w Sokołowsku, Performance Platform w Lublinie.

Jest artystką o rodowodzie konceptualnym. Zajmuje się przede wszystkim performansem mówionym, ale również rysunkiem i instalacjami. Jej prace znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Galerii Wymiany Józefa Robakowskiego, Muzeum Sztuki w Łodzi, Fundacji Moje Archiwum Andrzeja Ciesielskiego i Zachęty Lubelskiej.