Tadeusz Kantor. Odsłona druga. Dzieciństwo

6 kwietnia 2015 – 31 stycznia 2016

W 100. rocznicę urodzin Tadeusza Kantora 6 kwietnia 2015.

Tadeusz Kantor, Okno/La fenêtre, z cyklu Umarła klasa, 1983, własność prywatna

Od 6 kwietnia 2015 Cricoteka zaprasza na drugą z czterech części wystawy poświęconej twórczości Tadeusza Kantora. Prezentowane na niej obiekty, rekwizyty, szkice oraz fotografie odwołują się do spektakli artysty, składając się na pełen obraz postępujących po sobie etapów rozwoju idei jego teatru. Główną oś stanowią obiekty teatralne, które uzupełnione innymi elementami – mają ukazywać główne idee jego teatru. Ogromna spuścizna jaką pozostawił po sobie artysta, została wzmocniona krótkimi formami filmowymi ukazującymi inne dziedziny jego twórczości. Wybrane rekwizyty ze spektakli i cricotage’y, symbolicznie przywołujące postacie, sceny, zdarzenia, te prawdziwe i te fikcyjne, wraz z fotografiami z czasów dzieciństwa artysty, pokazują wzajemne relacje i momenty styczne. Ukazują wciąż fascynujące i nieograniczone imaginarium pamięci zawarte w twórczości założyciela Teatru Cricot 2.

Każda z odsłon dedykowana jest dodatkowo innemu zagadnieniu, tym razem – dzieciństwu – jednemu z ważniejszych motywów pojawiających się w twórczości artysty. Temat związany jest również z przypadającą 6 kwietnia 2015 roku setną rocznicą urodzin Tadeusza Kantora. Odniesienia do dzieciństwa raz narzucają się same, innym razem oparte są na pozostawionych przez artystę wskazówkach. Na drugiej odsłonie wystawy możemy prześledzić, jak Kantor kreował swoją sztukę operując skrawkami pamięci, a zarazem odczytać zawarte w prezentowanych na wystawie przedmiotach indywidualne historie.

Wędrówkę po wystawie rozpoczynają obiekty Koń i Wózeczek-drezynka ze spektaklu Niech sczezną artyści, uznane przez artystę za autonomiczne dzieła sztuki. Przywołują one wprost dzieciństwo artysty i jego osobę (na wózeczku w spektaklu jeździła postać JA kiedy miałem 6 lat). Na wystawie znajduje się też przestrzeń sceniczna pokoju dzieciństwa ze spektaklu Wielopole, Wielopole. Pośród obiektów w pokoju znajduje się szafy, o których artysta napisze: Szafa stała się moim „l’objet trouvé”. Ustawiona na scenie (rok 57…) jako jedyny przedmiot grała właściwie główną rolę katalizatora wielu ludzkich spraw i tajemnic. (…) W 61 w sztuce S. I. Witkiewicza „W małym dworku” … stała się jedyną przestrzenią sceniczną. Czyli całym światem. (…). Pierwszą widzimy na zdjęciu ze spektaklu Cyrk drugą oglądamy w formie jej autorskiej rekonstrukcji z lat 80 – tych, której powstanie tak podsumuje: Odkryłem nowe M I E J S C E teatralne …S Z A F A. (Dzieci odkryły je grubo wcześniej). Dałem szafie nazwę „I N T E R I O R” imaginacji. (…) Odwołanie do dzieciństwa artysty znajdziemy także w obiekcie Klasa Szkolna i przestrzeni scenicznej Umarłej klasy (Teatr Śmierci) oraz rekwizytach ze spektakli Kantora.

Na nowej odsłonie wystawy Tadeusza Kantora zobaczymy też obiekty znane już z jej pierwszej części: makietę z Powrotu Odysa (Podziemny Teatr Niezależny), Kąpiącą się (Teatr happeningowy), Wózeczek-drezynkę, Klasę Szkolną i przestrzeń sceniczną Umarłej klasy (Teatr Śmierci). Pojawiają się także nowe prace: spektakle Cyrk (Początki Teatru Cricot 2, 1956) oraz Wariat i Zakonnica (Teatr Zero, 1963) zilustrowane zostają fotografiami wykonanymi przez Aleksandra Wasilewicza. Etap Teatru Informel zobrazuje rekonstrukcja scenicznego przedmiotu ze spektaklu W małym dworku, 1961, obiekt Szafa – Interior imaginacji. Buty milionera oraz Monumentalna łapka na szczury przypomną spektakl Nadobnisie i koczkodany i etap Teatru Niemożliwego. Idee związane z Teatrem Śmierci ostatnim etapem twórczości teatralnej Kantora ukażą – poza Umarłą klasą – prezentowane na aktualnej odsłonie obiekty związane ze spektaklami Wielopole, Wielopole (przestrzeń pokoju dzieciństwa) i Niech sczezną artyści (przetworzona klisza pamięci – Szkielet konia Marszałka).

Zachęcamy do zwiedzania wystawy poprzez samodzielne odkrywanie nieoczywistych związków dzieciństwa Kantora z jego twórczością reprezentowaną przez obiekty na wystawie. Sztuka artysty przepełniona jest symbolami i wspomnieniami, prowadzi ona nieustanną grę z pamięcią autora, a także z samym widzem zmuszając go do obycia fascynującej podróży w przeszłość.

Wystawa Tadeusza Kantora

Scenariusz przygotowany pod kierunkiem Dyrektor Cricoteki Natalii Zarzeckiej: Justyna Michalik, Małgorzata Paluch- Cybulska, Jan Raczkowski
projekt aranżacji plastycznej i scenografii: Robert Rumas Studio
projekt graficzny: Jakub de Barbaro

Wystawa Tadeusza Kantora w Cricotece prezentuje kolejne etapy rozwoju twórczości scenicznej artysty według podziału opartego na
wskazówkach samego twórcy i obiektach znajdujących się w Cricotece, reprezentujących jej poszczególne etapy.

I. Podziemny Teatr Niezależny
II. Powstanie Teatru Cricot 2
III. Teatr Informel
IV. Teatr Zerowy
V. Teatr Happeningowy
VI. Teatr Niemożliwy
VII. Teatr Śmierci

Przewidziano cztery odsłony wystawy Tadeusza Kantora koncentrujące się dodatkowo na wybranych tematach:

• Odsłona Pierwsza: Kolekcja – prezentowana w latach 2014 / 2015
• Odsłona Druga: Dzieciństwo – prezentowana w 2015 / 2016 roku
• Odsłona Trzecia: Marioneta – prezentowana w 2016 roku
• Odsłona Czwarta: Rzeźba – prezentowana w 2017 roku

Projekt „Budowa Muzeum Tadeusza Kantora oraz siedziby Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora – Cricoteka” współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz z budżetu Województwa Małopolskiego.

Patronat medialny: Radio Kraków, Off Radio Kraków, TVP Kraków, TVP Kultura

Dzieła Tadeusza Kantora © Maria Kantor oraz Dorota Krakowska