Na wystawie The Rite of Fall projekcja Święta wiosny Savashevich wpisana będzie w instalację zbudowaną z elementów typowych w Europie Wschodniej przestrzeni władzy i opresji – ciężkich kotar i olejnych lamperii – oraz z wykonanego specjalnie na wystawę obiektu odwołującego się do propagandowych metaloplastyk z przestrzeni publicznych w ZSRR. Dzięki temu kontekstowi praca artystki odwołuje się m.in. do „szkolnego” pochodzenia munduru i formacyjnego charakteru edukacji replikującego przemoc, a jednocześnie – niejako jak u Kantora – widząc w dzieciństwie początki współczesnych koszmarów.
Ala Savashevich: The Rite of Fall
Program wystaw Cloakroom
Kurator: Kamil Kuitkowski
23.10 – 1.12 2024 r.
Wernisaż wystawy: 23 października (środa), godz. 18:00
bilety w cenie:
5 zł; w środy wstęp bezpłatny
Tytuł wystawy Ali Savashevich nawiązuje do Święta wiosny (ang. The Rite of Spring) Igora Strawińskiego. Jednak – wykorzystując porę roku i dwuznaczność angielskiego słowa „fall”, które oznacza jednocześnie jesień i upadek – kieruje się w stronę zupełnie innych czytań dzieła Strawińskiego. Tym bardziej, że wystawa Savasevich, wyprowadzana jest z jej własnej realizacji Święta wiosny – dokamerowego performansu, podczas którego na deskach sceny teatralnej ubrana w filcowy kostium wzorowany na paradnym mundurze Aleksandra Łukaszenki odegrała taniec śmierci z choreografii Niżyńskiego.
W realizacji tej grała ze Strawińskim Niżyńskim, z licznymi powtórzeniami i przepracowaniami ich sztuki, ale też z Dyktatorem Chaplina i w jakimś sensie z Tadeuszem Kantorem. Ujawniła, że czasy, w których sztuka – jak na przykład Święto wiosny Katarzyny Kozyry – mogła zajmować się głównie (upraszczając) ciałem i płcią, ustąpiły przed koniecznością komentowania wielkich historycznych narracji, opierania się niszczycielskiej sile nowych dyktatorów. Artystka funkcjonująca na styku polskiej i białoruskiej kultury w momencie tragedii na granicy tych krajów i wojny w Ukrainie (oraz tej na Bliskim Wschodzie) tańczy wycieńczający finałowy układ Niżyńskiego ze Święta wiosny. Na koniec ani nie umiera, ani się nie odradza. Odchodzi w marszu poza oko kamery. Całość powtarza się w kółko. Jak wieczny powrót pewnych zjawisk historii.
Ala Savashevich, jedna z ciekawszych artystek swojego pokolenia, urodziła się w m. Stolin w Białorusi w 1989 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Od 2021 doktorantka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 2021 otrzymała stypendium Prezydenta Wrocławia. W praktyce artystycznej często odwołuje się do własnej przeszłości, historii, traumy, cielesności. Wykorzystuje zarówno monumentalne formy, jak również wideo czy działania performatywne, nierzadko badając przy tym granice własnego ciała. Prace artystki były pokazywane na wystawach w Białorusi i Ukrainie oraz w Polsce, Niemczech i Austrii. Laureatka Nagrody Fundacji Sztuki Polskiej ING, Nagrody Warto 2021 w kategorii Sztuki Wizualne. Obecnie mieszka i pracuje we Wrocławiu.
Program wystaw Cloakroom
Rozpoczęty w 2021 program wystaw Cloakroom opiera się na rozpoznaniu i kuratorskim badaniu we współczesnych sztukach wizualnych estetycznych oraz tematycznych związków z twórczością i postacią Tadeusza Kantora. Program jest też okazją do żywej artystycznej dyskusji z ideą muzeów (zwłaszcza tych dedykowanych jednemu artyście), zmaskulinizowaną historią sztuki oraz polem dla krytyki instytucjonalnej, rozpracowywującej zarówno postaci „wielkich twórców”, jak i formy przemocy w produkowaniu kultury.
Wybór wystaw i artystów/artystek bazuje na przeplatającej się, wzajemnie uzupełniającej i dialogującej ze sobą obecności nazwisk młodych, od niedawna dynamizujących artystyczną rzeczywistość oraz artystów i artystek bezpośrednio związanych z Tadeuszem Kantorem. Pozwala to wypracować nowe płaszczyzny międzypokoleniowych dialogów oraz szerszy obraz obecności Kantora w sztukach wizualnych. Autorem i kuratorem programu jest Kamil Kuitkowski.
„Cloakroom” niesie ze sobą odwołanie tak do idei założyciela Cricoteki, dotyczących możliwości tworzenia sztuki, jak i do idei tzw. showroomu, czyli małych, eksperymentalnych przestrzeni wystawowych w dzisiejszych galeriach i centrach sztuki współczesnej. Odnosząc się zatem w swojej nazwie do funkcjonujących w instytucjach sztuki współczesnej showroomów, a także do dawnej architektonicznej funkcji i nieoczywistości szatni jako miejsca na styku tego, co zwyczajne, i co artystyczne (o czym wspomina Kantor), może stać się miejscem artystycznego fermentu, eksperymentu i galeryjnego programu w ramach działań Cricoteki.
Program nie jest serią pojedynczych wystaw, ale wspólną trzyodcinkową narracją, w której dzieła sztuki i artystyczne postawy wzajemnie uzupełniają się lub ścierają, dyskutują ze sobą i przenikają jedne w drugie.
Do tej pory w ramach programu odbyły się wystawy Karoliny Jarzębak Hurr durr, Przemka Branasa Dzień nieobecności, Teresy i Andrzeja Wełmińskich and will hapen again (I edycja), Małgorzaty Markiewicz i Katarzyny Depty-Garapich Matki!, Katarzyny Wyszkowskiej Omnia, Krzysztofa Miklaszewskiego Memory (II edycja).
Cloakroom 2024
Tegoroczna edycja jeszcze mocniej skupia się na głosie kobiet – tak istotnym w kontekście instytucji założonej przez mężczyznę. Zaproszone w tym roku artystki aktualizują głos na temat „wiecznego powrotu” historii. Zarówno mariia Mytrofanova (obecnie Lemperk), jak i Ala Savasevich są artystkami działającymi na styku dwóch kultur oraz dwóch doświadczeń wojny i totalitaryzmu.
Pierwsza, pochodząca z Odesy, żyjąc i działając między Ukrainą i Polską przepracowuje wciąż aktualizujące się wojenne i cielesne traumy zarówno swoje jak i „genetycznie” wpisane w historie jej rodziny, druga z pochodzenia Białorusinka, w swojej twórczości analizuje formy przemocy, władzy i kontroli.
Identyfikacja graficzna: Agata Biskup
W projekcie plakatu wykorzystano fotografię Alicji Kielan.
Współpraca: Bartek Buczek, Wiktor Bury, Mariusz Gąsior, Agata Klakla, Anna Lejtkowska, Aldona Mikulska, Ola Nenko, Andrea Nikolov, Agnieszka Oprządek, Bogdan Renczyński, Tomasz Stefaniak, Aleksandra Treder, Michał Warmusz, Natalia Zarzecka
Promocja: Małgorzata Kmita-Fugiel, Zofia Mikołajska
Informujemy, że podczas wydarzenia mogą być wykonywane zdjęcia i filmy na potrzeby Cricoteki (m.in. w celu dokumentacji wydarzenia i informacji na stronie internetowej Cricoteki oraz profilach Cricoteki na portalach Facebook i Instagram). Zdjęcia i filmy mogą zawierać wizerunki osób biorących udział w wydarzeniu. Jeżeli nie wyrażają Państwo na to zgody, prosimy o wcześniejszą informację. Brak informacji przekazanej w formie pisemnej lub ustnej pracownikowi Cricoteki przed rozpoczęciem wydarzenia jest równoznaczny ze zgodą na korzystanie przez Cricotekę ze zdjęć i filmów, o których mowa powyżej.
