Dziś są moje urodziny, 1991

Fotografia rodzinna Tadeusza Kantora fot. Archiwum Cricoteki

AUJOURD'HUI C'EST MON ANNIVERSAIRE
t. Kantor
Théâtre CRICOT 2

WłAŚCICIEL BIEDNEGO POKOJU WYOBRAŹNI tadeusz KANTOR
Jego AUTOPORTRET andrzej WEłMIŃSKI
BIEDNA DZIEWCZYNA KTÓREJ NIE MA marie VAYSSIÈRE
domownicy:
CIEŃ właściciela loriano della ROCCA
POSłUGACZKA PODAJĄCA SIĘ ZA KRYTYKA ludmila RYBA
drodzy nieobecni:
OJCIEC waclaw JANICKI
OSOBNIK KTÓRY SOBIE PRZYWłASZCZYł TWARZ OJCA leslaw JANICKI
MATKA maria KRASICKA
WUJ STASIO roman SIWULAK
KSIĄDZ ŚMIETANA Z WIELOPOLA zbigniew BEDNARCZYK
przyjaciele:
MARIA JAREMA ewa JANICKA
JONASZ STERN zbigniew GOSTOMSKI
WSIEWOłOD MEYERHOLD Andrzej WEłMIŃSKI

JEHOWA mira RYCHLICKA
NOSIWODA Z WIELOPOLA jan KSIĄŻEK
INFANTKA Z OBRAZU VELAZQUEZ'a teresa WELMIŃSKA
ROZNOSICIEL GAZET Z ROKU 1914 leszek STANGRET
AMBALAŻE
    eros DONI
    jean-marie BAROTTE
    janusz JARECKI
    andrzej KOWALCZYK
    bogdan RENCZYŃSKI
    wlodzimierz GÓRSKI
    piotr CHYBIŃSKI
PEDEL Z UMARłEJ KLASY stanislaw MICHNO

ENKAWUDYŚCI
   jean-marie BAROTTE
   eros DONI
   stanislaw MICHNO
LUDZIE WłADZY - SPECJALNY GATUNEK LUDZKI
    luigi ARPINI
    eros DONI
    jean-marie BAROTTE
    janusz JARECKI
    andrzej KOWALCZYK
    bogdan RENCZYŃSKI
    wlodzimierz GORSKI
    eugeniusz BAKALARZ
    piotr CHYBIŃSKI
GRABARZE
    leszek STANGRET
    jan KSIĄŻEK
    stanislaw MICHNO
    stanislaw DUDZICKI
    eugeniusz BAKALARZ

(program do spektaklu, Mediolan 1991)

"Kilka dodatkowych
objaśnień i dygresji:
W tej nękającej mnie
szamotaninie
rozmyślań, uczuć, wątpliwości,
nadziei...
muszę uporządkować
moją przeszłość,
dokonać przeglądu
moich idei
w stosunku do dnia
dzisiejszego,
"stare" złożyć w kufrze
pamięci,
po prostu oczyścić pole
działania
dla nowego spektaklu.

 
Mój pokój na scenie
i jaka będzie jego
"fabuła",
nie ta znana, ze
wszystkich dramatów,
z przebiegiem wypadków,
z epilogiem itd.
Raczej jaka będzie jego
"h i s t o r i a".

Rzecz się dzieje na scenie.
Realnie. Załóżmy:
Postanowiłem zamieszkać
na scenie - mieć łóżko, stół,
krzesła, i oczywiście obrazy. Moje.
Często wyobrażałem sobie
swoje mieszkanie w teatrze,
w środku, niemal na scenie, -
- nie w hotelu.-
A więc mój - jak ja to nazywam -
Biedny Pokoik Wyobraźni -
na scenie. -
Muszę go urządzić.
Nie powinien wyglądać jak dekoracja.
Zgromadzić na scenie
przedmioty z mojego
pokoju. Tak jakbym
zrobił, gdybym rzeczywiście
postanowił mieszkać i żyć (!)
na scenie.
Więc: łóżko, stół, krzesła,
drzwi (ważne),
piecyk z rurą no i
"płótna"
na sztalugach."
 
(Tadeusz Kantor, rękopisy przechowywane w Archiwum Cricoteki, nr inw.: I/000142)

Scena przed spektaklem fot. Bruno Wagner

POKÓJ.
"Mój.
Własny.
Prywatny.
Jedyne miejsce
w tym świecie
rządzonym bezwzględnymi prawami
masowości,
powszechności,
społeczności.
Jedyne miejsce,
gdzie "zaszczute" społecznością
indywiduum ludzkie,
człowiek,
może się schronić  być panem u siebie. Miejsce BIEDNE,
bo zagrożone nieustannie
przez
"PUBLICZNE ORGANA".
Więc dlaczego
to
"święte miejsce",
to
"domowe ognisko",
ten mój DOM
wystawiam na widok
publiczny - Na scenie.
-
To co powiem nie jest
frazeologią, ani metaforą.
Jest prawdą.
Moje życie, jego losy,
identyfikowały się z moim
dziełem. Dziełem sztuki.
Spełniały się w moim
dziele. Znajdowały w nim
swe rozwiązanie.
Moim DOMEM było i
jest moje Dzieło.
Obraz, spektakl, teatr, scena.
Moje "credo":
Całkowitą prawdą 
w sztuce jest
jedynie przedstawianie swego
własnego życia,
odkrywanie go,
b e z  w s t y d u,
Odkrywanie
swego własnego  L O S U,
P R Z E Z N A C Z E N I A.
Tłumaczyłem wielokrotnie,
że powodem tego nie jest ani
ekshibicjonizm ani narcyzm -
ale chęć "wzmocnienia" pojęcia:
"życie indywidualne",
aby ujść przed zagładą
ze strony
nieludzkiej, horrendalnej
"m a s ó w k i".
Wzmocnienie pojęcia - życie
indywidualne - przez dodanie
tego słówka: m o j e!
Granica między sceną a widownią
jest linią zwycięstwa.
Nie do przekroczenia,
nie do zdobycia.
Ten świat masowego
i publicznego
życia zatrzymuje się na tej
linii Maginota.
Nieodwołalnie."

(Tadeusz Kantor, rękopisy przechowywane w Archiwum Cricoteki, nr inw.: I/000142)