Cricoteka została założona przez Tadeusza Kantora w 1980 roku jako Ośrodek Teatru Cricot 2, mający pełnić funkcje związane przede wszystkim z gromadzeniem, opracowywaniem oraz aktualizacją dorobku teatralnego. Od tego czasu przeszła przez kilka etapów działalności i znacząco się rozwinęła. Dzisiaj składają się na nią muzeum, archiwum, a także bogaty program performatywny i wystawienniczy. Cricoteka wciąż zachowuje związek z twórczością swego patrona i założyciela, jednocześnie usiłując nadążać za wyzwaniami czasu.
2 grudnia 2020, w godzinach 17:00-18:30 odbędzie się dyskusja panelowa „Cricoteka w kontekście idei instytucji kultury w powojennej Polsce”. Podczas spotkania zostaną poruszone tematy związane z rozwojem i przemianami oraz stanem dzisiejszym modelu instytucjonalnego Cricoteki.
Dyskusja odbywa się jako wydarzenie towarzyszące wystawie stałej „Widma”.
Udział biorą:
Prof. Katarzyna Fazan
Dr Magdalena Ziółkowska
Magdalena Ujma
Prof. Katarzyna Fazan
Wystawianie teatru. Aporia
Wystąpienie poświęcone obecnym i możliwym strategiom eksponowania dziedzictwa Tadeusza Kantora. Punktem wyjścia będzie jego projekt/testament archiwalno-dokumentacyjny widziany w perspektywie współczesnej, ewoluujący jako zadanie dla kulturowych spadkobierców. Autorka, jako badaczka teatru, zastanowi się nad tym jak migrują w czasie i przestrzeni obiekty teatralne. Czy stają się martwymi pomnikami przeszłości, czy wykazują żywotność i aktywnie nawiedzają wyobraźnię odbiorców? Jaka jest różnica między budowaniem wystaw wokół jednego artysty a ekspozycjami teatralno-scenograficznymi, które wystawiają reminiscencje teatru w postaci czasowych projektów przekrojowych? (Kontekstem będą tu polskie wystawy scenograficzne w Zachęcie oraz światowe ekspozycje Praskiego Quadriennale, śledzone i opisywane przez autorkę w latach 1999-2019 na łamach „Didaskaliów”.) Zostaną zaproponowane także wątki związane z performatywnym powołaniem muzeum artysty teatru, widzeniem przeszłości sztuki inscenizacyjnej w obszarze zmieniających się tendencji artystycznych i dynamicznej polityki kulturowej ingerującej w świat sztuki.
Prof. Katarzyna Fazan – wykłada w Katedrze Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz na Wydziale Reżyserii Dramatu w Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Autorka prac poświęconych literaturze modernizmu, teatrowi i dramatowi, estetyce najnowszego teatru i związkom scenografii z plastyką. Redaguje serię Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego Teatr/Konstelacje, jest stałym współpracownikiem „Didaskaliów”, w których publikuje artykuły i recenzje, należała do Rady Programowej Cricoteki. Ostatnio wydała Kantor. Nie/Obecność, 2019.
Dr Magdalena Ziółkowska
Instytucje z nawyku i tradycji. Tadeusza Kantora kilka refleksji o instytucji podczas Sympozjum Wrocław’70
„Muzeum Sztuki Współczesnej przechodzi od niezmiernie odpowiedzialnej funkcji, jaką spełnia wobec przeszłości, przez chwilę teraźniejszą, niemniej kłopotliwą […] do fascynującej funkcji, skierowanej w przyszłość” – pisał Tadeusz Kantor w „Refleksjach o muzeum nowoczesnym” w 1967 roku. Był to jeden z ostatnich głosów zamykających dyskusję toczoną na łamach „Współczesności” już od 1964 roku za sprawą zdecydowanego głosu Aleksandra Kobzdeja. Kobzdej pytał o rudymenta muzeum sztuki nowoczesnej – o sens instytucji jako takiej: „Czy jest potrzebne takie muzeum? Co ma robić? Czym się posługiwać? Kto ma się tym zająć? Gdzie i w jakiej skali?” – był to głos potrzebny w rodzimej debacie o konieczności powołania instytucji skierowanej na współczesność i badania aktualnych zjawisk i postaw artystycznych.
Podczas wystąpienia autorka przyjrzy się dwóm głosom Tadeusza Kantora skreślonym w odniesieniu do funkcji i roli przyszłego muzeum – lub obierając szerszą perspektywę – instytucji dedykowanej sztuce najnowszej w odniesieniu do późniejszej koncepcji powołania Cricoteki. Pierwszy z nich pochodzi ze wspomnianej „Współczesności”, drugi zaś z dyskusji toczonej w ramach sympozjum Wrocław’70 zimą 1970 roku, podczas której Tadeusz Kantor postulował ufundowanie nowej jakości instytucjonalnej.
Dr Magdalena Ziółkowska – historyczka sztuki, kuratorka, absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie i CuratorialTraningProgramme w de appelartscentre w Amsterdamie (2006/2007). W latach 2006–2010 gościnna kuratorka w Van Abbemuseum w Eindhoven. Z Muzeum Sztuki w Łodzi związana w latach 2008–2014, zaś w 2015–2018 dyrektorka Galerii Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki” w Krakowie. Od 2012 roku współfundatorka i wiceprezeska Fundacji Andrzeja Wróblewskiego, w tym współkuratorka wystawy Andrzej Wróblewski. Patrzeć wciąż naprzód (Muzeum Narodowe, Kraków, 2012–2013) i autorka dwujęzycznej monografii artysty Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927–1957) (Warszawa 2014). Współkuratorka wystawy Andrzej Wróblewski. WaitingRoom w Moderna galeria w Lublanie (15.10.2020 – 10.01.2021) i redaktorka magazynu „Artforum”. Obecnie kierowniczka Działu Tkaniny Artystycznej w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
Magdalena Ujma
Cricoteka: Od instytucji autorskiej do instytucji kultury
W wystąpieniu zostanie omówione kształtowanie się modelu Cricoteki, od autorskiego, tworzonego staraniem samego Kantora i jego zespołu, po stopniową jego instytucjonalizację, stawanie się nie-autorską instytucją kultury. Model Cricoteki zostanie także odniesiony do modeli innych, współczesnych instytucji kultury.
Magdalena Ujma – historyczka i krytyczka sztuki, kuratorka wystaw i projektów z zakresu sztuki współczesnej. Ukończyła studia z historii sztuki i zarządzania kulturą. Pracuje w Muzeum Tadeusza Kantora w Cricotece. Jest prezeską Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. Do jej zainteresowań należą: polska sztuka i kultura wizualna XX i XXI w., sztuka kobiet, krytyka instytucjonalna, a także język komentowania sztuki i styczność tego, co wizualne z tym, co tekstowe.
Dyskusja transmitowana będzie na żywo na fanpage’u Cricoteki na Facebooku poprzez platformę Zoom.